“ Τα μυστικά του Βοσπόρου”.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Πρέσβη των ΗΠΑ στην Τουρκία, Χένρι Μόργκενταου, “ Τα μυστικά του Βοσπόρου”.

Σ.Σ ...

“ Με την παραπομπή μας αυτή στην ιστορία, έχουμε ως σκοπό πρώτον, την ανάδειξη της διαχρονικότητας  και της Ελληνικότητας της Μικράς Ασίας και όλων των παραλίων, κυρίως στα “μάτια¨ των ξένων, όπως επίσης και την διαρκή ανάγκη της Ιμπεριαλιστικής Γερμανίας για επεκτατισμό. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο ο Πρέσβης μας ερμηνεύει την “ ανάγκη¨ της αυτή, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους πετυχαίνει. Εμείς προτείνουμε ανεπιφύλακτα σε όλους τους Έλληνες να μελετήσουν το βιβλίο αυτό ώστε, να καταλάβουν της σχέσεις των χωρών της Μεσογείου και των Βαλκανίων μεταξύ τους, όπως και με τις Μεγάλες δυνάμεις. Είναι αδύνατο να αντιγράψουμε ολόκληρο το βιβλίο και για αυτό άλλωστε και σας παραθέτουμε ένα μόνον μικρό απόσπασμα. Ένα είναι σίγουρο, οτι θα πάρετε πολλές απαντήσεις και θα σας λυθούν πάρα πολλές απορίες.”

----------------------------                                                        ---------------------------------

Με την πάροδο του χρόνου είχαμε και νέες αποδείξεις ότι η ανάμειξη της Γερμανίας στην τουρκική πολιτική εντεινόταν συνεχώς. Τον Ιούνιο λίγο έλειψε να διακόψει η Τουρκία τις διπλωματικές σχέσεις της με την Ελλάδα. Με τη συνθήκη του Λονδίνου (30 Μαΐου 1913) τα νησιά Χίος και Μυτιλήνη είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα. Ένα βλέμμα στο χάρτη αρκεί για να δείξει τη μεγάλη στρατηγική αξία των νησιών: βρίσκονται στο Αιγαίο σε τέτοια θέση, ώστε να φαίνονται σαν φύλακες που προστατεύουν τον όρμο και το λιμάνι της Σμύρνης. Φαίνονται να διακηρύσσουν ότι ένα ισχυρό έθνος, που τα ελέγχει έχει αναπόφευκτα και τον έλεγχο της Σμύρνης και της γύρω Μικρασιατικής ακτής.

Η εθνολογική σύνθεση του πληθυσμού της περιοχής κάνει ακόμη πιο επικίνδυνη την κατοχή – από την Ελλάδα- των νησιών αυτών. Ο πληθυσμός τους είναι ελληνικός από την εποχή του Ομήρου. Ελληνικά είναι επίσης και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ακόμα ο μισός και παραπάνω πληθυσμός της Σμύρνης, του μεγαλύτερου λιμανιού της Τουρκίας στη Μεσόγειο, είναι ελληνικός. Η υπεροχή του ελληνικού πληθυσμού της Σμύρνης στη βιομηχανία, το εμπόριο και τη μόρφωση είναι τέτοια ώστε οι Τούρκοι την αποκαλούν “Γκιαβούρ Ιζμίρ”(Σμύρνη των απίστων). Οι Έλληνες της Σμύρνης δεν κρύβουν την αφοσίωση τους στην Ελλάδα. Οι Έλληνες αυτοί της Μικράς Ασίας είναι κατ΄όνομα μόνο οθωμανοί υπήκοοι. Μάλιστα ενισχύουν την κυβέρνηση της Αθήνας. Τα νησιά του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας αποτελούν πραγματικά την “Γκρέτσια Ιρρετέντα”, την Αλύτρωτη Ελλάδα. Και δεν είναι βέβαια μυστικό ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να απελευθέρωσει αυτά τα εδάφη όπως απελευθέρωσε την Κρήτη. Είναι βέβαιο ότι, αν ποτέ η Ελλάδα αποβίβαζε στρατό στα Μικρασιατικά παράλια, οι Έλληνες της Μικράς Ασίας θα τον υποδέχονταν με ενθουσιασμό και θα τον βοηθούσαν.

Από την εποχή που οι Γερμανοί κατέστρωσαν τα σχέδια τους για την επέκταση τους στη Μικρά Ασία, θεωρούν τους Έλληνες αυτής της χώρας ως εμπόδιο στις βλέψεις τους. Αυτό το εμπόδιο ορθώνεται ως φυσικός φραγμός στο δρόμο των Γερμανών προς τον Περσικό κόλπο, όπως και η Σερβία στην Ευρώπη. Όσοι έχουν διαβάσει έστω και επιφανειακά, την παγγερμανική φιλολογία, γνωρίζουν τη μέθοδο που προτείνεται για την αντιμετώπιση των πληθυσμών που παρεμποδίζουν την ελεύθερη κίνηση της Γερμανίας. Εννοώ τον εκτοπισμό των κατοίκων.

Η βίαιη εξορία ολόκληρων λαών, που μεταφέρονται σαν ζώα από τη μια άκρη της Ευρώπης στην άλλη, είναι μέρος του κατακτητικού προγράμματος της Γερμανίας. Η μέθοδος, που είχε εφαρμοστεί στην Πολωνία, το Βέλγιο και τη Σερβία, εφαρμόστηκε με τον πιο αποτρόπαιο τρόπο, όπως θα αφηγηθώ, στην Αρμενία. Ενεργώντας με προτροπή της Γερμανίας, η Τουρκία είχε τώρα αρχίσει να εφαρμόζει το μέτρο της εκτόπισης στους Έλληνες υπηκόους της στη Μικρά Ασία. Τρία χρόνια αργότερα, ο Γερμανός ναύαρχος Ούζεντομ, που ναυλοχούσε στα Δαρδανέλια στη διάρκεια του βομβαρδισμού τους – από τον αγγλικό στόλο- μου είπε ότι οι Γερμανοί ήταν εκείνοι που είχαν προτείνει πιεστικά να απομακρυνθούν οι Έλληνες από τα παράλια.

( Ο Πρέσβης συνεχίζει λίγο παρακάτω .....)

Ένα άλλο μέτρο, που εφαρμόστηκε εναντίον των Χριστιανών όχι μόνο της Μικράς Ασίας αλλά και της Κωνσταντινούπολης, ήταν το οικονομικό μπουκοτάζ. Το μποϊκοτάζ αυτό δεν αφορούσε τους Εβραίους, που οι Τούρκοι τους έβλεπαν πάντοτε με συμπάθεια. Οι Τούρκοι κυβερνητικοί υπάλληλοι τους παρότρυναν να δείχνουν με τις επιγραφές των καταστημάτων τους όχι μόνο το επάγγελμα τους αλλά και την εθνικότητα τους, γράφοντας π.χ “ Αβραάμ, Εβραίος, ράφτης” ή “Ισαάκ, Εβραίος, τσαγκάρης” κ.λ.π.

Τα μέτρα αυτά δείχνουν την ανοησία της τουρκικής κυβέρνησης, που εξωθούσε τον τουρκικό λαό σε εξόντωση των ίδιων της των υπηκόων της. Η συμπεριφορά αυτή της τουρκικής κυβέρνησης έναντι των Ελλήνων Οθωμανών προκάλεσε την αγανάκτηση μου. Αγνοούσα την εποχή εκείνη ότι οι εισηγητές της πολιτικής αυτής ήταν οι Γερμανοί και νόμιζα πως αιτία των μέτρων ήταν μόνον η αγριότητα και ο σοβινισμός των Τούρκων.

Χένρι Μόργκενταου

Πρεσβευτής των Η.Π.Α στην Κωνσταντινούπολη