Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

Το Εθνος - Κράτος κατά τον Ίωνα Δραγούμη


Το παρακάτω κείμενο του Ίωνος Δραγούμη εξηγεί τι είναι Έθνος, ποιους σκοπούς εξυπηρετεί και ποιος είναι ο ρόλος του κράτους απέναντι του.

ΤΟ ΕΘΝΟΣ

Το κράτος δεν έγινε ια το κράτος, ειδεμή τι ενδιαφέρον θα είχε;
Είναι παιδί του Έθνους, καρπός του, γέννημά του, και γι'αυτό έχει κάποια σημαντική υποχρέωση - να το φυλάγη. Και, επειδή όλα τα μέρη του έθνους συνεργάστηκαν και αγωνίστηκαν για να πλάσουν αυτό το κράτος που έχομε, το κράτος έχει από μέρος του χρέος να φυλάγη ολόκληρο το Έθνος, μικρότερο το παιδί από το γονιό του, μα δεν έπαψε με τούτο να ζη και το Έθνος, ο μεγάλος γονιός, που θέλει να τον φυλάγουν.

Αν ήταν να κάνομε κράτος σαν τους πολιτειακούς οργανισμούς της νότιας Αμερικής ή της Αυστραλίας, δεν ήταν ανάγκη να το κουνήσωμε από εκεί που ήμαστε πρωτύτερα. Δεν έγινε για τα μαύρα της τα μάτια η Ελλάδα, και δεν έχουν μυαλό οι πολιτικοί της, αν δεν νοιώθουν τίποτε άλλο από το κράτος, που τους έφτιασε μια μέρα το έθνος και τους το έδωσε στα χέρια τους. Κοντά στ'άλλα δε νοιώθουν ούτε το συμφέρον τους, του κράτους το συμφέρον, αν παραγνωρίζουν τη  δύναμη, που τους δίνη η ύπαρξη του έθνους γύρω. Πολλά σημάδια δείχνουν πως ίσαμε τώρα ακόμα έχουν ια χαμένο ό,τι δε χωρεί στο καλούπι του κράτους και δεν εννοούν να χάνουν τον καιρό γι'αυτό. Έτσι. όποιο κομμάτι του έθνους δεν μπορεί να κολλήση στο κράτος, το θεωρούν περιττό. <<Η σπονδυλική στήλη του κράτους δεν βαστά την Θράκη>>, ενδογμάτισε τις προάλλες ένας πρωθυπουργός, λοιπόν η Θράκη είναι για πέταμα και ας γίνη βουλγαρική ή ό,τι άλλο θέλει. Όμοια και η Τραπεζούντα πρέπει να γίνη ρωσική, γιατί βρίσκεται μακριά από το Ελλαδικό Βασίλειο. Άλλη λύση δεν υπάρχει, άλλη τύχη δεν κάνει να λάβη η ελληνική αυτή χώρα. Λογίων αυτονομίες και αυτοδιοικήσεις δεν υπάρχουν. Η Εθνική αυθυπαρξία όποιων Ελλήνων, με οποιοδήποτε τύπο η πολιτειακή μορφή, δεν κάνει να φυλαχτή, δε χρησιμεύει σε τίποτε, αφού δεν ταιριάζετε με την κρατική αντίληψη. Η Κρήτη δεν ήταν χρόνια αυτόνομη, ούτε η Σάμος. Το έθνος δεν έζησε αιώνες και στον Τούρκο ακόμα σκλαβωμένο. Η Κύπρος δεν είναι Ελληνική με τον Άγγλο κυρίαρχο (ειρωνεύεται).

Βέβαια ένα έθνος άξιο θα πασχίζη πάντα να περιμαζωχτή σ'ένα κράτος δικό του για να ζήση και να κυριαρχήση, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός το θέλει, μα, όταν δεν το μπορή ή δεν το καταφέρνη ολοκληρωτικά, θα κοιτάζει ή να φυλάγεται τουλάχιστον όπως από το χαμό του ίδιου εαυτού του. Και τότε δεν θα τρέμη ούτε τις ξένες κυριαρχίες, παρά όποιο μέρος του έθνους δεν κατορθώσει να ελευτερωθεί πολιτικά θα παλεύη με τον κυρίαρχο, ως που να γλυτώση με κάποιο συμβιβασμό το κεφάλι του και την ψυχή του, ίσαμε που νάρθη ο καιρός να καλλιτερέψη και αυτό την τύχη του, να φτιάσει την πολιτική μορφή, που να του ταιριάζη όσο γίνεται αρμονικότερα. Μπορεί μάλιστα ένα έθνος, αν δεν καταφέρνη να κάμη το ταιριαζούμενο κράτος αμέσως, να δημιουργήσει προς ώρας κράτη περισσότερα, παράδειγμα η Ιταλία και η Γερμανία. Θα έρθη μια μέρα, που τα εθνικά τούτα κράτη θα χυθούν σ'ένα καλούπι μεγάλου εθνικού κράτους. Τα εθνικά κράτη πηγαίνουν πάντα κατά την ένωση τους.

Μα αυτά δεν τα φαντάστηκαν, οι ανιστόρητοι ελλαδικοί πολιτικοί. Το να λένε πως κάποιο τμήμα του έθνους είναι άχρηστο και επιτρέπεται να ξεχαστή, γιατί δεν καταφέρνει εύκολα η δύσκολα να κολλήση στο γνωστό τους κράτος, το δικό τους, που περιλαμβάνει άλλο τμήμα του έθνους, είναι το ίδιο σαν να λέη ένας άνθρωπος: <<Κόβω το πόδι μου, γιατί δεν έχω ρούχο να φορέσω αρκετά μακρύ για να το σκεπάση και αυτό και να το προφυλάξη από το κρύο>>. Το κράτος είναι το πουκάμισο που μπορεί να φορέση το έθνος, άξιο για πολιτική αυθυπαρξία και που κάποτε δεν το σκεπάζει ολάκερο. Περισσεύουν συχνά από το πουκάμισο μέρη ασκέπαστα. Μήπως οι πολιτικοί του κράτους θέλουν να τα κόψουν; Μπορεί όμως και να μη φορή το πουκάμισο αυτό και πάλι να ζη το έθνος και να πορεύεται όπως όπως (π.χ. Τουρκοκρατία). Και γίνεται ακόμη τα έθνη να αλλάζουν πολλά πουκάμισα δικά τους ή ξένα στη χιλιόχρονη ζωή τους. Γιατί το κράτος δεν είναι ζωή. Το κράτος - κέντρο πολιτικό του έθνους - γίνηκε όχι για να ζήση αυτό το ίδιο, παρά για να φυλάξη του έθνους τη ζωή. Όσο για το έθνος, αυτό πρέπει, είναι ανάγκη, να ζήση με οποιαδήποτε πολιτική μορφή ή με πολλές μορφές και ξένες ίσως και κομματιαστά ακόμη, αν δεν γίνεται αλλιώς, για να δημιουργήση κάτι. Για το έθνος είναι η ζωή και θέλει να δημιουργήση. Η πολιτική αποκατάσταση του έθνους δηλαδή το κράτος, είναι ο ενδιάμεσος σκοπός του ια να καταφέρη έπειτα τον τελικό του σκοπό. Και είναι το κράτος ένα τίποτα, στείρος, ξερός ρυθμιστής της πολιτικής ζωής του έθνους, ρολόγι της κοινωνικής ζωής, φύλακας των πολιτών, που ευκολύνει κιόλας τις συναλλαγές τους, κατεργάζεται στρατούς και στόλους για την αυθυπαρξία του έθνους και όχι βέβαια για την υπεράσπιση του ξερού εαυτού του. Τα κράτη χάνονται, τα έθνη πολύ σπάνια. Κάποτε τα κράτη είναι αδύναμα, ό,τι και να τους κάμης, ενώ τα έθνη τα αντίστοιχα είναι γερά και δυνατά.

Ωστόσο τι είναι εκείνο, εκτός από το κράτους του, που έχει να δημιουργήση το έθνος, ο μόνος δημιουργός; Ποιός είναι των εθνών ο σκοπός ο τελικός, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή, πες τον ανάγκη! Ο Πολιτισμός!

Να, έργο άξιο για τα έθνη, έργο ανθρωπιστικό, έργο αληθινά αμθρώπινο. Να, η δικαιολογία των εθνών. Να, πως τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα. Πως ξεπερνούν τα σύνορά τους, ξεχειλίζουν, πλαταίνουν, υψώνονται, γεμίζουν και κατακτούν τον κόσμο. Του έθνους το άνθισμα και ο καρπός ο ωραίος είναι ο πολιτισμός. Δεν είναι σκοπός του το άνθισμα, παρά ανάγκη.

...Πολιτισμούς γεννούν τα Έθνη και αυτά μονάχα. Και αυτή είναι η αξιοσύνη τους η μεγάλη.
Όσα δείχνονται άξια να γεννούν πολιτισμούς είναι σημαντικά για τον κόσμο, αξίζουν να ζουν και να προοδεύουν. Τα άλλα χρησιμεύουν μονάχα για δούλοι, για όργανα, για πάτημα, είναι οι σκλάβοι των πολιτισμένων, το υποπόδιο των ποδιών τους για να ανέβουν αυτά.

Δε φτάνει όμως να είναι πολιτισμένο, πρέπει κιόλας να είναι πολιτισμένο από δικό του πολιτισμό. Βέβαια κάθε πολιτισμός, όσο πρωτότυπος και αν φαίνεται, βρίσκεται, στ'αλήθεια, επηρεασμένος είτε από ξένους πολιτισμούς, είτε από παλιότερους, γεννημένους και αυτούς από το ίδιο έθνος η και από τα δύο μαζί. Άλλο όμως επηρεασμένος από ξένους και άλλο ξένος πολιτισμός μεταφυτεμένος σ'ένα έθνος. Είναι έθνη που δεν μπορούν να δημιουργήσουν πολιτισμούς, παρά μόνο να δεχτούν ξενόφερτους και τους διαστρέφουν κατά το φυσικό τους. Είναι και άλλα που μήτε αυτό δύνανται να καταφέρουν, δε χωνεύουν καν τους πολιτισμένους. Μα βρίσκονται και τέτοια έθνη, που όλοι οι ξένοι και παλιότεροι πολιτισμοί αφομοιώνονται μέσα τους και γίνονται στυλοβάτης για να υψωθούν, σπορά για να καρπίσουν αυτά και να γεννοβολήσουν το δικό τους, το γνήσιο πολιτισμό τους. Γι'αυτά τα έθνη ο πολιτισμός απ'έξω(ξενόφερτος), αλλά από μέσα, όχι μπασμένος από ξένους τόπους και έθνη, παρά από τα τρίσβαθα των σωθικών τους βγαλμένος. 

Δεν υπάρχουν σχόλια: